Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam – Điểm Du Lịch Nổi Tiếng Ở An Giang

Châu Đốc, nơi gắn liền với sự linh thiêng với phong thủy tiền tam giang, hậu tích và huyền bí với nhiều tín ngưỡng tôn giáo đã có từ lâu đời. Nhắc đến vùng đất này, người ta không thể không nhớ đến Miếu Bà Chúa Xứ là một địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng không chỉ ở miền Tây Nam Bộ mà còn được người Việt Nam ở nước ngoài biết đến.

Miếu Bà Chúa Xứ tọa lạc dưới chân núi Sam thuộc phường núi Sam, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang. Miếu Bà Chúa Xứ có nhiều truyền thuyết kỳ bí xung quanh hoàn cảnh ra đời của miếu, được truyền từ đời này sang đời khác.

Với sự linh thiêng và ứng nghiệm, cây cầu được kỳ vọng sẽ khiến Miếu Bà hàng năm thu hút hàng triệu lượt khách đến tham quan, chiêm bái, nhất là vào mỗi dịp Tết đến Xuân về, góp phần phát triển ngành du lịch An Giang.

Theo truyền thuyết, cách đây khoảng 200 năm, người dân Châu Đốc phát hiện tượng Bà trên đỉnh núi Sam và muốn đem tượng Bà xuống. Tuy nhiên, hàng chục thanh niên lực lưỡng cố khiêng tượng bà nhưng không được. Rồi qua miệng “cô Đồng” bảo chỉ cần 9 trinh nữ là được khiêng xuống. Nhưng đến chân núi, pho tượng bỗng nặng trĩu không đi được nữa. Người dân cho rằng bà đã chọn nơi đây làm nơi ở và lập miếu thờ.

Một truyền thuyết khác liên quan đến ngôi chùa này là về công lao của ông Thoại Ngọc Hầu. Khi ông đi đánh giặc nơi biên ải, bà Châu Thị Tế đã cầu Bà Chúa Xứ phù hộ cho ông dẹp yên giặc dữ, giữ yên làng xóm. Để tạ ơn công hiệu, ông Thôi Ngọc Hầu đã mời bà từ trên đỉnh núi Sam về xây dựng một ngôi đền khang trang dưới chân núi và chọn ngày 24 tháng 4 là ngày thờ bà.

Trước đây, Miếu Bà được dựng đơn sơ bằng tranh tre nứa lá, quay mặt về hướng Tây Bắc, lưng quay vào vách núi, chánh điện nhìn ra đường và cánh đồng làng. Năm 1870, ngôi đền được nhân dân xây dựng lại bằng gạch lấy từ hồ Hố Đước. Trong 4 năm 1972 – 1976, Miếu Bà được hai kiến trúc sư Huỳnh Kim Mãng và Nguyễn Bá Lăng xây dựng lại để tạo nên diện mạo như ngày nay.

Miếu Bà có bố cục hình chữ “Quốc”, tòa tháp hình bông sen nở, ba tầng ba chái, lợp ngói ống màu xanh, các góc mái vút lên như mũi thuyền đang lướt sóng. Các hoa văn ở lối đi cổ kính của chánh điện thể hiện đậm tính nghệ thuật.

Bên trên, những khóm tượng khỏe đẹp dang tay đỡ giàn. Các khung, cửa đều được chạm, khắc, trang trí tinh xảo, trang trí nhiều khung lộng lẫy. Đặc biệt, phía sau tượng Bà, bốn cây cột cổ trước chánh điện gần như được giữ nguyên.

Quần thể kiến trúc của chùa có chánh điện (nơi thờ tượng Bà), võ ca, phòng khách và buồng của các quý phi.

Bên trong chùa được thiết kế và trang trí đậm nét nghệ thuật Ấn Độ. Các cửa chùa được các nghệ nhân chạm trổ, điêu khắc. Đặc biệt, nhiều hoành phi, hoành phi ở đây còn được khảm sơn son thếp vàng rực rỡ.

Tượng Bà được đặt chính giữa chánh điện, xung quanh là bàn thờ Hội đồng phía trước, Tiền hiền và Hậu hiền đặt hai bên. Bàn thờ Bác ở bên trái có một Linga bằng đá rất lớn, cao khoảng 1,2m, bàn thờ Cô ở bên phải thờ một tượng thần nhỏ bằng gỗ,…

Có nhiều truyền thuyết khác nhau về nguồn gốc của tượng Bà Chúa Xứ. Theo dân gian kể lại, vào những năm 1820 – 1825, quân Xiêm La sang quấy phá nước ta, đuổi nhân dân lên đỉnh núi Sam thì gặp tượng Bà Họ cố khiêng tượng mà nhấc không nổi, một trong số họ đã tức giận và đánh gãy tay cô ấy và anh ta ngay lập tức bị trừng phạt. Từ đó, người dân gọi là Bà Chúa Xứ và lập miếu thờ để Bà phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, tránh được trộm cướp, tiêu trừ dịch bệnh.

Theo nhà khảo cổ học người Pháp Malleret nghiên cứu năm 1941, tượng Bà Chúa Xứ Núi Sam thuộc loại tượng Vishnu (nam thần). Chạm khắc hình nghê, quyền quý, chất lượng bằng đá đỏ son, có giá trị nghệ thuật cao. Pho tượng được tạc vào cuối thế kỷ thứ 6 và rất có thể đây là một trong những cổ vật còn sót lại của nền văn hóa cổ đại Óc Eo. Năm 2009, tượng Bà được sách kỷ lục An Giang ghi vào sách kỷ lục là pho tượng bằng đá sa thạch cổ nhất Việt Nam và có nhiều áo choàng thờ nhất.

Vào mỗi dịp năm mới, miếu Bà Chúa Xứ thu hút rất đông người dân địa phương và du khách thập phương. Họ đến thắp hương cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam thể hiện rõ nét tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Không phải ngẫu nhiên mà Miếu Bà Chúa Xứ hàng năm thu hút hơn 3 triệu tín đồ Phật giáo từ khắp nơi đổ về hành hương, chiêm bái và cầu bình an, may mắn, tài lộc. Có du khách bảo làm ăn không gặp may mắn, thuận lợi. Vị ấy thờ cúng khắp nơi, sau này nghe đồn, ông bỏ công từ Đà Nẵng bay vào Nam viếng Miếu Bà Chúa Xứ. Và từ đó, vận may anh kéo về không thể tốt hơn. Từ đó, hàng năm ông đều vào Nam lễ vía Miếu Bà Chúa Xứ.

Khuôn viên vô cùng rộng rãi, thoáng mát với những hàng cây cổ thụ rợp bóng mát và nhiều tiểu cảnh được tạo hình đẹp mắt. Điểm nhấn của không gian là sắc hoa rực rỡ. Vào buổi tối, khi lên đèn, không gian của ngôi chùa cổ kính càng thêm lung linh. Viếng chùa, thắp nén hương cầu bình an và những điều tốt đẹp cho bản thân và gia đình, bạn có thể leo lên tầng cao của chùa, ngắm cảnh từ trên cao, phóng tầm mắt ra xa, bạn có thể nhìn thấy một cả một góc thành phố.

Từ tháng giêng đến tháng tư âm lịch hàng năm, miếu Bà luôn chật kín người đến viếng thăm. Bởi đây là thời điểm diễn ra lễ vía Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam (24-27.4 âm lịch). Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ chính thức diễn ra từ ngày 24 đến 27 tháng 4 âm lịch hàng năm, trong đó ngày chính hội là ngày 25. Năm 2015, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Du lịch được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Vào mùa lễ hội, hàng triệu người từ khắp mọi miền Tổ quốc, nhất là Đồng bằng sông Cửu Long, Thành phố Hồ Chí Minh và miền Đông Nam bộ đổ về đây dự lễ tắm tượng Bà, lễ dâng hương cầu lộc. … và tham gia các trò chơi như ca hát, võ thuật, ngũ âm, múa lân, cờ tướng…

Miếu Bà Chúa Xứ nổi tiếng khắp vùng không chỉ bởi tâm linh mà còn mang ý nghĩa lịch sử to lớn. Từ những di tích vật chất đến những giai thoại được truyền từ đời này sang đời khác đều gắn liền với những sự kiện lịch sử hào hùng của dân tộc. Bạn cũng đừng quên thưởng thức những món ngon Châu Đốc bán dọc đường và ngay tại chùa như nước thốt nốt, cơm chiên chay, bánh bò thốt nốt… Cùng du lịch An Giang, đến Châu Đốc và ghé thăm Miếu Bà để cảm nhận được vẻ đẹp tâm linh và ý nghĩa lịch sử này.